Jak powinna wyglądać dobra recenzja książkowa, czyli wyniki ankiety

Jakiś czas temu zaprosiłam Was do wypełnienia ankiety na temat recenzji książkowych. Jakie elementy powinny zawierać, a czego należy się wystrzegać? Jak to jest ze spoilerami i wiarygodnością tekstów współpracowych? I w końcu - czy tekst blogera ma w ogóle prawo być nazywany recenzją? Dziś przychodzę z odpowiedziami na te wszystkie pytania, a odpowiedzi te oprę o Wasze zdanie.

Zapraszam do rozwinięcia!

Wielkość próby: 237 osób

Ilość pytań: 13 + 1 otwarte na dodatkowe uwagi

1. Dane techniczne o książce (tytuł, autor, oryginalny tytuł, wydawnictwo, liczba stron):

a) są niezbędne - 69%

b) są niepotrzebne - 6%

c) są mi obojętne - 25%

Mój komentarz: Tutaj nie miałam wątpliwości, jaka odpowiedź przeważy i zdecydowanie się z nią zgadzam. Nie wyobrażam sobie tekstu o książce bez podania chociażby tytułu, autora i wydawnictwa. Lubię też sprawdzić rocznik danego tytułu, gatunek, czy też tytuł oryginalny, jeśli mamy do czynienia z książką zagraniczną,  ale nie są to już dla mnie aż tak niezbędne elementy.

2. Opis fabuły:

a) okładkowy, od wydawnictwa - 33%

b) kilka słów o fabule od blogera - 65%

c) po co komu opis, to zbędne spoilery - 2%

Mój komentarz: Kilka osób może się zapytać, po co ta trzecia odpowiedź, jednak już śpieszę z wyjaśnieniem - wielokrotnie trafiałam na blogi, na których rozpisywano się o strukturze, bohaterach i ogólnych wrażeniach z lektury, ale brakowało choćby słowa, o czym dana książka jest (a z poprzednich sekcji tekstu nie dało się tego wywnioskować). I jak tu zdecydować, czy chce się ją przeczytać? Najczęściej wskazywaliście blogera, jako tego, który ma streścić ogół historii i przyznam, że ostatnio nawet zaczęłam tak robić w swojej metryczce (czego się nie robi dla czytelnika ;-)), jednak wcale nie skreślam i całkiem lubię opisy okładkowe, o ile są odpowiednio sformułowane. Dlaczego? Opis ma jedynie zaznaczyć najważniejsze cechy powieści, a nie ją streścić wraz z podpowiedzią zakończenia. A zarówno w opisach blogerów, jak i nieumiejętnie sformułowanych notkach okładkowych takie kwiatki są nadal spotykane i mogą zepsuć całą przyjemność z lektury.

3. Notka o autorze:

a) potrzebna, lubię je czytać - 12%

b) zbędna - i tak je pomijam - 51%

c) jest mi obojętna - 37%

Mój komentarz: No cóż, wyszło na to, że zupełnie nie interesuje nas to, kto stoi za daną lekturą. Może to i wstyd się przyznać, ale i mnie mało to interesuje, jeśli czytam opinię o książce. Zazwyczaj sprawdzam autora dopiero wtedy, kiedy książkę już przeczytam i mi się ona spodoba - wtedy chcę wiedzieć o twórcy więcej. W przeciwnym wypadku - zapominam o nim tak szybko, jak o książce, która nie przypadła mi do gustu.

4. Struktura recenzji:

a) tekst ciągły - 16%

b) podział na kategorie (np. bohaterowie, narracja itd.) - 49%

c) kreatywne i niekonwencjonalne podejście do sprawy (zróżnicowane formy, inne niż podane wyżej) - 35%

Mój komentarz: Jako, że niemal od początku istnienia bloga dominują u mnie kategorie, pewnie nie zdziwicie się, że i takie teksty sama lubię czytać. Mam wrażenie, że nadaje im to pewnej przejrzystości i łatwiej jest znaleźć te fragmenty tekstu, które faktycznie mnie interesują, co szczególnie przydaje się, gdy czytamy już dziesiątą recenzję danej książki tego dnia i chcemy pominąć opisy wszelakie i przejść do konkretów. Sporo osób wybrało ostatnią odpowiedź i bardzo mnie ciekawi, z jakimi kreatywnymi i nietypowymi formami się spotkaliście, które zapamiętaliście na dłużej? ;-)

5. Styl recenzji:

a) tradycyjny, wyważony - 24%

b) bardzo luźny, przepełniony emocjami - 24%

c) zależy od blogera - 52%

Mój komentarz: Wygrywa odpowiedź studenta ekonomii, tj. "zależy". ;-D Fakt, każdy ma inny charakter i może niezwykle zaciekawić wyważonym tekstem bądź też takim, w którym dominują emocje i luźne podejście do tematu. Ja jednak skłaniam się bardziej ku tradycyjnemu stylowi z domieszką humoru czy też ironii.

6. Długość tekstu:

a) lubię wyczerpujące i dokładne opinie (więcej niż jedna strona tekstu w Wordzie) - 14%

b) krótko i na temat, bez rozwlekania się (mniej niż jedna strona tekstu w Wordzie) - 26%

c) średniej długości (około strony tekstu w Wordzie) - 60%

Mój komentarz: Strzelamy w średnio i wcale mnie to nie dziwi. Zbyt długie teksty nudzą, zaś za krótkie - nie wyczerpują tematu.

7. Zdjęcia książki:

a) są niepotrzebne, odciągają uwagę od tekstu - 0%

b) są potrzebne, zwłaszcza, jeśli są estetycznie wykonane - 83%

c) są mi obojętne - 17%

Mój komentarz: Wychodzi z nas wzrokowiec i absolutnie się do tego przyłączam! Lubię podpatrzeć, jak wygląda książka w środku, czy ma jakąś mapkę, może jakieś ozdobniki. To miłe urozmaicenie tekstu, a i element, który potrafi zachęcić do sięgnięcia po książkę.

8. Spoilery:

a) są zakazane - 47%

b) nie przeszkadzają mi - 5%

c) tylko jeśli są dobrze oznaczone - 48%

Mój komentarz: Nie lubicie spoilerów - ja tak samo! Niby oznaczanie ich coś daje, ale czasami można i tak na nie trafić i wtedy robi się nieprzyjemnie, dlatego preferuję teksty, w których ich nie uświadczymy. Ktoś poszukuje rozwiązań akcji? Nie ma sprawy, ale oby było na to oddzielne miejsce, może gdzieś poza postem.

9. W tekstach blogerów najbardziej nie lubię:

a) błędów ortograficznych, gramatycznych - 53%

b) przesadnie formalnego stylu pisania - 17%

c) chaosu, przesadnych emocji - 17%
d) inne, jakie? - 13%

Mój komentarz:

Wśród innych podawaliście wiele podobnych elementów, bądź też pisaliście, że wybieracie wszystkie z nich, stąd też podsumuję ogółem, jakie odpowiedzi się pojawiały. Nie lubicie rozwlekłości, błędów logicznych, nieumiejętnego wykorzystania słów, co do których mamy mylne wyobrażenie o ich znaczeniu i ogółem pojętą niechlujność językową. Denerwuje Was także natłok informacji o fabule i spoilery, a także brak konkretnej argumentacji swojej oceny.

Co ja o tym sądzę? Nie sposób się nie zgodzić z niektórymi stwierdzeniami, ponieważ nóż się w kieszeni otwiera, kiedy teksty są pełne literówek, błędów i potocznych zwrotów, typu "co by tu jeszcze napisać", które raczej powinny być usunięte podczas szlifowania tekstu. Przyznam, że sama swoje teksty czytam kilkukrotnie po napisaniu, a także przynajmniej raz przed ostateczną publikacją, by uniknąć głupich wpadek. Wiadomo, czasami i tak się zdarzą, ale ich prawdopodobieństwo zdecydowanie maleje.

TRZY NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY

• poprawne użycie tę i tą: TĘ książkĘ, TĄ książkĄ! (tu chyba nie ma nic do dodawania, prawda?)
  

• PRZYNAJMNIEJ, to nie to samo co BYNAJMNIEJ! Bynajmniej to zaprzeczenie! 

przykład poprawnego użycia:
- Chcesz sprzedać te książki? - Bynajmniej! Tylko reorganizuję biblioteczkę! (zaprzeczenie)
- Chcesz sprzedać te książki? - Tak! Zbyt wiele za nie nie dostanę, ale przynajmniej starczy na bilet w Bieszczady. (w zdaniu jest potwierdzenie)

• KSIĄŻKĄ a KSIĄŻKOM

Niepoprawne używanie końcówek "ą" i "om" to już jakaś plaga! Niektórzy mogą uznać to za niedopatrzenie, jednak ja stawiam na wspomnianą przez kogoś w ankiecie niechlujność językową.
- Wakacje z książką CoHo, to moje ulubione wakacje! (chodzi o liczbę pojedynczą, z konkretną książką)
- Przyglądam się moim książkom i myślę, jak je poprzestawiać. (chodzi o liczbę mnogą, kilka książek)

10. Preferujesz recenzje:

a) w formie pisanej (blogi) - 75%

b) w formie mówionej (YouTube) - 1%

c) lubię obie wersje - 24%

Mój komentarz: Dołączam do większości i wolę raczej pisane opinie. Dlaczego nie te mówione? W czytanych łatwiej wyszukać interesujące nas informacje, no i odpada problematyka głosu recenzenta, który czasami może okazać się tak nieprzyjemny czy też denerwujący, że nie sposób jest wsłuchać się w przekaz. Z tego też powodu sama nigdy nie spróbowałam z YT - nie lubię swojego głosu i obawiam się, że nie byłabym jedyna. XD Jestem też totalnym antyfanem piszczałek i hiperwentylacji przy otwieraniu paczek (przepraszam, nic na to nie poradzę!).

11. Czy uważasz, że opinie blogerów o książkach mają prawo być nazywane recenzjami?

a) tak - 49%

b) nie, recenzje piszą tylko prawdziwi krytycy - 7%

c) zależy od blogera - 44%

Mój komentarz: Jako, że bycie studentem ekonomii zobowiązuje - "zależy od blogera", to moja odpowiedź. Dlaczego? Bo jeśli opinia jest ciekawie skonstruowana, poprawna gramatycznie i ortograficznie, to dlaczego miałabym jej umniejszać wagi? Bo nie napisał jej ktoś podpisujący się mianem "krytyka literackiego"? Wiecie, ilu z nich nawet nie ukończyło odpowiednich studiów, a uważa się za głos ważniejszy niż opinia blogera, który jestem takim samym czytelnikiem jak przeciętny Polak, którego nie interesują parabole i opracowania szkolne, a chce zwyczajnie wiedzieć, czy warto po coś sięgnąć, czy znowu promocja była zbyt głośna i przekłamana, a dany tytuł to słabiaczek?
Dlaczego więc "zależy", a nie stanowcze "tak"? Bo niestety trochę już w blogosferze siedzę i wiele widziałam. Niestety, ale zdarzają się też teksty, które koło w miarę poprawnej recenzji nawet nie stały.
Jak oceniam swoje? Nadal staram się rozwijać, pewnie sporo jeszcze im brakuje, ale to już pozostawiam Waszej opinii.

12. Czy wierzysz w szczerość recenzji, jeśli powstała w wyniku współpracy (z wydawnictwem, autorem, księgarnią)?

a) tak - 21%

b) nie - 4%

c) zależy od blogera - 75%

Mój komentarz: Większość odpowiada ponownie "zależy" i ja również. Dlaczego? Tutaj już było wiele dramatów, kłótni, gównoburz, więc odpowiem tylko - ja piszę szczerze, a czy inni tak piszą - to już kwestia ich sumienia.

13. Jak oceniasz jakość tekstów o książkach w polskiej blogosferze?

a) są na bardzo wysokim poziomie - 1%

b) na ogół są bardzo dobre, jednak zdarzają się też bardzo słabe - 37%

c) są coraz lepsze, widać rozwój blogerów - 31%

d) większość jest słaba, ale trafiają się perełki na wysokim poziomie - 27%
e) są bardzo słabe, pełno grafomanii - 4%

Mój komentarz: W Waszych oczach bardzo słabych blogów zbyt wiele chyba nie ma, ale też i tych na najwyższym poziomie nie uświadczymy. Uogólniając te rozstrzelone odpowiedzi stwierdziłabym, że blogosfera książkowa to taki średniaczek - są dobre blogi, są te słabe, ale większość chce się rozwijać i to robi. Jeśli ktoś stoi w miejscu - czas to zweryfikuje i blog po jakimś czasie i tak zniknie.

14. Miejsce na dodatkowe uwagi

(przytoczę kilka z nich, pomijając takie jak "ok", "fajnie" itp.; pisownia oryginalna)

• Ludzie zwracają również uwagę na estetykę bloga, która powinna przyciągać wzrok, ale go nie ranić. Minimalizm jest w cenie, ale ten przesadzony także odstrasza.
• Najważniejsze jest to, żeby cieszyć się tym, co się robi i wkładać w to całe serce!
• Lubię czytać kreatywne i kolorowe recenzje ❤
• Mniej spojlerów. Jest to dosyć powszechny problem na Polskich blogach. Recenzja powinna być treściwa i obowiązkowo na koniec podsumowanie.
• Znam Twój blog i Ciebie od dawna (prawie od początku!) więc jestem zaskoczona tą ankietą. Jednak rozumiem, że chcesz się rozwijać, co jest bardzo pozytywne :) Chcę dodać, że dla mnie to bez różnicy czy to tekst ciągły czy inny. Tak samo pytanie 13. są dobre i złe. Albo średnie. Myślę, że najważniejsze jest to jak bardzo ktoś się rozwija. Bo na początku może być słabo a za dwa lata jest mega ciekawy :) Życzę Ci jak najlepiej abyś trwała dalej!
• Lubię gdy bloger zwraca uwagę na wady lub jakiejś niedociągnięcia, nawet gdy książka mu się podoba :) I oczywiście jeśli takowe istnieją :D
• Najbardziej interesują mnie osobiste odczucia recenzenta - blurb z okładki mogę sama przeczytać (i bardzo mnie denerwuje kiedy widzę go na początku recenzji, jeśli musi być opis fabuły, to tylko pisany przez blogera), ale szczerej opinii raczej tam nie znajdę.
• Myślę, że warto by było, aby bloggerzy utrzymywali ze sobą kontakt
• Denerwują mnie blogi dzieciaków recenzujących erotyki!

SŁOWEM PODSUMOWANIA

Jak widać, brak jednomyślnych odpowiedzi w sprawie elementów składowych opinii książkowych. Wiemy za to, czego należy unikać i możemy podpatrzeć, co też możemy zmienić bądź poprawić u siebie. Nie ma więc jednolitego przepisu na idealną recenzję książkową. Warto więc pamiętać, aby stale się rozwijać i wypracować sobie swój własny styl wypowiedzi. Taki, w którym zarówno my będziemy się dobrze czuli, jak i nasi czytelnicy.

Co sądzicie o wynikach ankiety? Czy najczęściej wybierane odpowiedzi pokrywają się z Waszymi? A może w jakichś kwestiach macie zgoła odmienne opinie?

Dajcie znać w komentarzach! ;-)