Delirium -Lauren Oliver (tom 1), czyli w świecie bez miłości

Witaj w świecie, w którym miłość nie jest pięknym, oczekiwanym przez wszystkich uczuciem. Tam, jest niebezpieczną chorobą o nazwie amor deliria nervosa, a ludzie, tuż po ukończeniu 18 lat zostają poddani przymusowemu zabiegowi wstrzyknięcia remedium, które ma zapobiec chorobie. Chociaż świat bez miłości -spokojny, opanowany, wypełniony obojętnością, wydaje się być idealny -nie wszyscy są zadowoleni z życia pod ciągłą presją, obserwacją, kontrolą. Nie podoba im się świat bez ludzkich odczuć. Niektórzy nie zgadzają się z tymi zasadami i buntują się. Są to mieszkańcy Głuszy -Odmieńcy. Są odwiecznymi wrogami większości państwa. Ponadto, są jeszcze ludzie młodzi -jeszcze niewyleczeni -a w ich głowach wiele pytań, wątpliwości. Wiele pragnień i myśli, których nie potrafią powstrzymać, ale jednocześnie nie mogą wypowiedzieć na głos.

Wśród tych wszystkich ludzi jest Lena, która wierzy, że remedium jest dla niej szansą, by nie podzieliła losu matki, na którą leczenie nie podziałało i popełniła samobójstwo, które potem odcisnęło się wstydliwym piętnem na całej rodzinie dziewczyny. Lena wierzy w lekarstwo na miłość i odlicza dni do swojego zabiegu. Czy wszystko pójdzie zgodnie z planem? I czy amor deliria nervosa naprawdę jest tak niebezpieczna?

"Miłość -najbardziej zdradliwa choroba na świecie: zabija cię zarówno wtedy, gdy cię spotka, jak i wtedy, kiedy cię omija."

Dawno nie czytałam książki wzbudzającej tak wiele skrajnych emocji. Zdziwienie, złość, przerażenie, a za chwilę zachwyt i wzruszenie. Cała gama przeróżnych odczuć. I jest to oczywiście zaleta tej książki. Jest to również jedno z moich pierwszych pozytywnych doświadczeń jeśli chodzi o literaturę z jakimś wątkiem fantastycznym, gdyż jak może już niektórym wiadomo -raczej stronię od takich książek. Jednak tutaj nie mamy żadnych potworów, wampirów, czy wilkołaków, a jedynie wykreowany nowy świat, więc to chyba dlatego łatwiej było mi się przekonać do tej książki.

Autorka kreuje swój mały świat otoczony murami, pełny kontroli, złowrogich ludzi, a jednocześnie pokazuje nam, co jest za tymi murami. Świetnie pokazuje kontrast między niemalże sterroryzowaną częścią Stanów Zjednoczonych, a tą wolną od zakazów, bliską naturze Głuszę.

Jednak zanim o tym, małe wprowadzenie.

„Minęły sześćdziesiąt cztery lata, od kiedy prezydent i Konsorcjum zaklasyfikowali miłość jako chorobę, i czterdzieści trzy, od kiedy naukowcy udoskonalili sposób jej leczenia. W mojej rodzinie wszyscy mają zabieg już dawno za sobą. Moja starsza siostra Rachel została wyleczona dziewięć lat temu, na tyle dawno, że, jak twierdzi, nawet już nie pamięta objawów choroby. Ja natomiast poddam się zabiegowi dokładnie za dziewięćdziesiąt pięć dni, trzeciego września. W swoje urodziny. 
Wiele osób boi się zabiegu. Niektórzy próbują nawet stawiać opór. Ale ja się nie boję. Powiem więcej - nie mogę się doczekać.”

Główną bohaterką naszej powieści jest Lena Tiddle, a właściwie Magdalena Halloway. Dziewczyna wychowana przez ciotkę Carol po tym, jak jej ojciec zmarł na raka, a matka popełniła samobójstwo. To ostatnie wydarzenie jest bardzo wstydliwe dla całej rodziny, gdyż na kobietę nie zadziałało leczenie, które powtarzano kilka razy. Choroba była jednak zbyt silna i w obawie przed kolejnym zabiegiem kobieta popełniła samobójstwo. Z tego powodu Lena przyjęła nazwisko ciotki, by zmniejszyć złe spojrzenia skierowane ku swojej osobie. 

„Jeśli natomiast o mnie chodzi, to choć nie jestem brzydka, nie można też powiedzieć, żebym była ładna. Wszystko we mnie jest trudne do określenia.”

Lena wydaje się być przeciętną dziewczyną, która bezproblemowo poddaje się wszystkim zasadom. Wierzy w ich słuszność i odlicza dni do zabiegu, w czasie którego podadzą jej remedium na amor delirię nervosę. I chociaż bardzo pragnie być już po wszystkim, to w duchu obawia się zabiegu, tego, jak będzie to wyglądało, czy wszystko się powiedzie. Pewna jest jednak jednego -nie chce podzielić losów matki. Ciągle w głowie ma wspomnienia z dzieciństwa i słowa, które wypowiedziała do niej matka w dzień swojej śmierci. Jednak wtedy jeszcze ich nie rozumie -na to dopiero przyjdzie czas.

Jej przyjaciółką jest Hana Tate. Dziewczyna będąca przeciwieństwem Leny. Piękna, nieco zbuntowana, radosna. To właśnie ona zasiewa w Lenie pierwsze ziarenko niepewności co do tych wszystkich zasad.

„Wiesz, że nie możesz być szczęśliwa, jeżeli czasami nie bywasz nieszczęśliwa, prawda?”

W domu wujostwa mieszka nie tylko Lena, ale także Jenny i Grace -wnuczki Carol. Szczególnie Grace jest ciekawą postacią -dziewczynka także skrywa jakiś sekret.

Świat wykreowany przez Lauren Oliver jest pełen kontroli, podejrzeń, zimna. Po zabiegu wszyscy tracą ludzkie odczucia, a w ich miejsce przychodzi obojętność. Wszystko staje się sztuczne, do szpiku kości formalne i pozbawione emocji. Posiadanie dzieci jest jedynie przedłużaniem populacji, więc w rodzinach brak jest miejsca na miłość, ciepło, przytulanie. Ludzie parowani są przez specjalną komisję, która w czasie ewaluacji, czyli swego rodzaju przesłuchania, uzyskuje informacje o człowieku, a następnie dobiera mu kilka osób o największym stopniu dopasowania i jedna z nich zostaje jego życiowym partnerem. 

Ludzie nie stawiają oporu temu systemowi, wręcz przeciwnie -pilnują zasad i nie tolerują braku ich przestrzegania przez innych. Niewyleczeni (nastolatkowie) nie mają prawa spotykać się z płcią przeciwną, a wszelkie próby złamania tych zasad są surowo karane. Ulice pełne są porządkowych, co jakiś czas organizowane są niespodziewane obławy, które mają na celu zniszczyć wszelkie próby złamania zasad. Miasto zaś otoczone jest ogrodzeniami podłączonymi do prądu. Wszystko to wzbudza w nas pewien strach i zadziwienie, a jednocześnie pewien bunt i złość. Naprawdę, ze strony na stronę ten świat coraz bardziej mną wstrząsał. Coś, co miało podobno w zamyśle chronić ludzi, tak naprawdę było reżimem pełnym przemocy, przymusu i kontroli, a większość ludzi nie zdawała sobie z tego sprawy, ślepo popierając zasady i wierząc w to, co zostało im wpojone. Z czasem nie wiedziałam, czy bardziej wierzą oni w remedium, czy bardziej boją się oskarżenia o sympatyzowanie z Odmieńcami i skazanie na śmierć lub osadzenie w Kryptach. W całym utworze mamy wrażenie tego obserwowania i obawy przed tym, co powiedzą inni, co zobaczą, co przekażą dalej i czy będzie to nas obciążało.

 

„My przeciwko nim, nas troje przeciwko nieprzebranym tysiącom. Ale z jakiegoś powodu i mimo że to absurd, w tej chwili wydaje mi się, że nie jesteśmy bez szans.”

Dzień ewaluacji Leny od początku nie idzie po jej myśli. Dzieje się wiele dziwnych rzeczy. To właśnie tego dnia, po raz pierwszy spotyka także Alexa Warrena -strażnika, który odmieni jej całe życie, wzbudzi w jej głowie tyle wątpliwości i zasieje w niej tyle myśli, których nigdy nie odważyłaby się mieć. A to dopiero początek. 

Jednak pamiętajcie -nie będzie łatwo. Wszyscy są pod kontrolą, obserwują nas.

„Księga SZZ mówi, że deliria zmienia postrzeganie świata, upośledza zdolność logicznego myślenia, osłabia możliwość jasnych osądów. Nie mówi wszak jednej rzeczy: że miłość przemienia cały świat w coś wspanialszego, niż na co dzień się wydaje.”

Delirium ma niesamowity klimat i zaciekawia już od samego początku. Jest w niej wiele zimna i obojętności zderzonego z miłością i uczuciami silniejszymi od wszelkich zakazów. Wszystkie te różnice są tak wyraźne, że naprawdę nie musimy być szczególnie spostrzegawczy, by rzuciły nam się w oczy. Wraz z biegiem historii poznajemy wiele tajemnic bohaterów, ich wspomnienia. Dowiadujemy się także wielu rzeczy razem z nimi.

I chociaż jestem prawie na 100% pewna, że ten świat wykreowany przez Lauren Oliver nie jest żadną metaforą, to przyszła mi jedna na myśl. Że jest to metafora prawdziwego USA. Pełnego zakłamania i utrzymywania swoich rodaków w przekonaniu o swojej wyższości, demokratyczności i humanitarności, jednocześnie prowadząc brutalną wojnę w Iraku. Nie dlatego, by nieść pomoc, demokrację, a tylko dlatego, że jest tam ropa, której potrzebują, bo tak naprawdę Irak ich ani trochę nie obchodzi. Tak wiem, przemawia przeze mnie totalna niechęć do tego państwa. Nic na to nie poradzę.

„Powiem wam coś. Nie jestem nikim wyjątkowym. Jestem zwyczajną dziewczyną. Mam niecałe metr sześćdziesiąt wzrostu i jestem przeciętna pod każdym względem. Ale znam pewien sekret. Możecie zbudować mury aż do nieba, a mnie i tak uda się nad nimi przefrunąć. Możecie mnie przygwoździć do ziemi tysiącami karabinów, a i tak stawię opór. I jest nas tutaj wielu, więcej, niż wam się wydaje. Ludzi, którzy nie pozwolili sobie odebrać wiary. Ludzi, którzy odmówili zejścia na ziemię. Ludzi, którzy kochają w świecie bez murów, kochają aż po nienawiść, aż po bunt, wbrew nadziei i bez lęku.”

 

Seria o chorobie zwanej miłością zyskała taką sławę, że nawet próbowano stworzyć serial będący jej adaptacją. Niestety nie dostał zielonego światła i powstał tylko odcinek pilotażowy. Książka dawała wielki potencjał na stworzenie serialu i naprawdę gdyby był dobrze zrealizowany, oglądałabym go. Jak oceniam pilot, który został wypuszczony? Na razie nie zdradzę -poświęcę temu oddzielny post.

 

Podsumowując, Delirium to książka, która mnie zachwyciła. Wciągnęła w swój świat już od pierwszych stron i zaangażowała emocjonalnie. I jestem pewna, że sięgnę po kolejne tomy tej serii. Już jestem ciekawa dalszych losów bohaterów. Zdecydowanie polecam wszystkim tę książkę -mam nadzieję, że spodoba się Wam tak bardzo, jak mi.

„Kocham cię. Pamiętaj. Tego nam nie odbiorą.”

wydawnictwo: Otwarte

liczba stron: 360